Gemeenten, investeer nú in centrumgebieden!

Kaalslag dreigt

Een kaalslag in de Nederlandse centrumgebieden dreigt. Los van de leegstand die dit veroorzaakt, is het vooral een kaalslag van kwaliteit. Ondernemingen die jaren hebben geïnvesteerd in kwaliteit, duurzaamheid en innovatie verdwijnen in één klap uit het straatbeeld. Dit kan en mogen we niet laten gebeuren! De toekomst blijft onzeker. Tegelijkertijd verandert het consumentengedrag aanzienlijk, wat voor een belangrijk deel zo zal blijven: het nieuwe normaal. Dit blijkt ook uit recent onderzoek van I&O Research in Oost-Nederland.

Verstevig de online positie van centra

Zolang het coronavirus actief blijft en maatregelen nodig zijn, blijft perspectief voor fysieke retailers achter. Tegelijk is sprake van een extreme versnelling in consumentengedrag. Beide trends zijn zowel op korte als lange termijn desastreus voor met name de grote en middelgrote centrumgebieden in Nederland. Om het toekomstperspectief en de vitaliteit van deze centra te kunnen borgen is regie nodig. Decentrale overheden, provincies en gemeenten, moeten proactief gaan handelen. Alléén beleid maken is binnen de huidige en toekomstige context onvoldoende om centra aantrekkelijk te houden. In dit artikel stippen we één concreet actiepunt aan: verstevig de online positie van centra!     

Structureel veranderend consumentengedrag

De horeca en non-food detailhandel kunnen tijdens de lockdown méér profiteren van internet, maar dat blijft achter. Afhalen en thuisbezorgen zijn op korte termijn de alternatieven om enige omzet te behalen. De consumentenbehoefte is er immers niet minder op geworden. Massaal worden producten online gekocht en maaltijden afgehaald of thuisbezorgd. Alleen al het aantal bestellingen bij Thuisbezorgd steeg het derde kwartaal 2020 met 32% ten opzichte van dezelfde periode in 2019.

Sterke toename online bestedingen

Recent onderzoek van I&O Research (jan. '21) voor de drie provincies in Oost-Nederland laat zien dat binnen één jaar de online bestedingen in diverse detailhandelssectoren sterk zijn toegenomen. Elektronica producten worden in 2020 voor meer dan de helft (53%) online gekocht, en de online aankoop van dagelijkse boodschappen en doe-het-zelfartikelen is in één jaar verdubbeld. Tijdens de huidige lockdown zal dit nog hoger liggen. Uit dit onderzoek blijkt ook dat consumenten verwachten het online koopgedrag na corona te zullen continueren, in alle leeftijdsgroepen. De trend is blijvend.

Oriëntatie op centra verandert

Mede als gevolg van corona is ook de oriëntatie op centra veranderd. De grote binnensteden worden fors minder bezocht, terwijl de kleinere lokale centra meer profiteren. Dit hangt enerzijds samen met het aanbod (boodschappen doen kan nog), en anderzijds met de voorkeur. Consumenten doen liever aankopen dicht bij huis, in centra waar het risico op besmetting beperkt is (veiligheid) en uit gemak (men is meer thuis). Ook deze trends zijn voor een belangrijk deel blijvend. Meer thuiswerken betekent immers vaker het lokale centrumgebied bezoeken, efficiënt en doelgericht. Centra moeten hier op zijn ingericht: bereikbaarheid, parkeermogelijkheden, ruime opzet.

Acties intensiveren: afhalen en bezorgen

Consumenten zoeken producten en diensten dicht bij huis als ze daar eenvoudig te verkrijgen zijn. Koop lokaal is een begrip geworden in coronatijd. Mensen verblijven meer en langer in de eigen woonomgeving. Het hybride werken zal ook in de toekomst blijven. Kwaliteit, service en uniciteit onderscheidt zich van massa en grootschaligheid, van eenheidsworst. Multichannel heeft de toekomst en daarin blijft fysiek een onmisbare schakel.

Ondernemers steken hun nek uit, gemeenten en provincies blijven achter

Voor de korte en lange termijn is meer profiteren van online aankopen essentieel voor het toekomstperspectief van centrumgebieden. Waarom wordt niet alles op alles gezet om dit optimaal te faciliteren? Ondernemers steken hun nek uit, maar gemeenten en provincies blijven achter. Ook het kabinet moet actief meedenken in de mogelijkheden die er wél zijn. Overheden, met gemeenten voorop, zouden in samenwerking met de centrummanagement organisaties en/of ondernemersverenigingen concrete plannen moeten uitwerken om:

1. Een gezamenlijke, professionele, gebruiksvriendelijke en aantrekkelijke webshop voor het centrum te ontwikkelen voor detailhandel en horeca. Actieve marketing en communicatie voor inwoners en bezoekers is nodig om traffic te generen.
2. Enkele centrale afhaalpunten zoals bijvoorbeeld bij supermarkten, bouwmarkten of andere centrale punten, waar bestellingen coronaproof kunnen worden afgehaald. Dit vraagt om strategische samenwerking.
3. Inrichting slimme, centraal gecoördineerde distributie voor bezorging aan huis. Personeel van winkels en horeca kan hierbij ondersteunen.

Toekomstbestendige en vitale centra

Voor de korte termijn is dit slechts een pleister op de wonden, echter voor de lange termijn noodzakelijk om de concurrentie met het internet aan te kunnen. Overheden kunnen hierbij nadrukkelijk participeren met mankracht en financiering. Deze investeringen zijn nodig voor toekomstbestendige en vitale centra.