Bouwstenen voor vitale en levendige centra

Ontmoeten en beleven in binnensteden

Binnensteden zijn van oudsher dé ontmoetingsplek voor inwoners en bezoekers. Eerst voor de handel, maar steeds meer voor ontmoeten en vermaak. Dit veranderende bezoekmotief vraagt om een andere kijk op de functionele en ruimtelijke invulling van deze gebieden. De ruimtevraag in centra komt vanuit een steeds bredere gebruikersgroep, met verschillende belangen. Inwoners en bezoekers vragen om rustige verblijfsplekken, terwijl ook behoefte is aan ruime horecaterrassen. Een goede inrichting van centra houdt rekening met verschillende belangen en gebruiksdoeleinden. Aantrekkelijke centrumgebieden nodigen uit om te ontmoeten en te verblijven.

Functiemix voor vitale centra en deelgebieden

De functiemix bepaalt voor een groot deel de identiteit en de aantrekkingskracht van centra. Elk met hun eigen signatuur en sterktes. Met aandacht voor inwoners, bezoekers, ondernemers en vastgoedeigenaren. In centra komen veel functies samen in deelgebieden. Soms zijn deelgebieden duidelijk herkenbaar, soms vloeien ze in elkaar over. Op hoofdlijnen maken we onderscheid in de volgende gebieden:

Kernwinkelgebieden

Deze gebieden krimpen momenteel en zijn sterk gericht op (filiaal)winkels. De functiemix in deze gebieden neemt echter toe en het verblijfsklimaat verbetert. Boven winkels wordt vaker gewoond, en de straten vergroenen.

Aanloopstraten

Dit zijn de (historische) linten richting kernwinkelgebied. Vaak de rafelrandjes met een brede mix van kleinschalige voorzieningen. Vaak levendige straten, maar wel met een kwaliteitsopgave.

Stationsgebied / wijk

De stationsgebieden zijn vaak de laatste grote transformatiegebieden, dicht tegen het spoor aan. Ruim opgezette, goed bereikbare gebieden, met functies als werken, wonen, horeca en leisure.

Haven / industriegebied

Zij maken veelal eenzelfde transformatie door als stationsgebieden. Het water en industrieel erfgoed bieden een unieke kans voor hoogwaardige horeca en leisure functies in gemengde werk- en verblijfsgebieden.

Groen en water

Het veranderende klimaat, hittestress, wateroverlast en langere periodes van droogte, vragen om sterke groenblauwe netwerken in onze steden. Groen verbetert de mentale gezondheid en geeft ruimte voor sporten en bewegen. Groen zorgt ook voor verkoeling, filteren van fijnstof en verminderen van luchtvervuiling. Ook blauw (water) draagt bij aan verkoeling en heeft bovendien recreatieve waarde. Dit draagt bij aan een aantrekkelijk en beter verblijfsklimaat van het centrum.

Mobiliteit en logistiek

Door mobiliteit en logistiek op de juiste locatie te situeren, ontstaan bereikbare en aantrekkelijke binnensteden voor inwoners en bezoekers. In een veranderende wereld is het onze ambitie om efficiëntie, duurzaamheid en veiligheid van mobiliteit en logistiek te vergroten. Niet het 'bezit' van een vervoersmiddel, maar de 'verplaatsing' staat centraal.
Hoe leiden we de groeiende behoefte aan mobiliteit en transport in goede banen? En hoe doen we dat op een duurzame manier? Dit vraagt om een integrale transitie naar meer duurzame vormen van mobiliteit en logistiek. Wij werken aan bereikbare en aantrekkelijke binnensteden door mobiliteit en logistiek op de juiste locaties te situeren. Denk aan hubs voor personen en goederen aan de rand van centra. In de binnensteden is dan meer ruimte voor ontmoeting en verblijf.

Planologisch geborgen in het omgevingsplan

Het belangrijkste instrument om te sturen op strategieën zoals het compacter maken van centra of stedelijke herverkaveling is het gemeentelijk omgevingsplan. De planologische kaders bepalen waar gebruiksfuncties zijn toegestaan. Centra en de functiemix veranderen continu, maar omgevingsplannen worden slechts periodiek herzien. Zorgvuldigheid bij het opstellen en tijdig herzien van een omgevingsplan is daarom belangrijk. Met het juridische raamwerk kunnen we sturen op strategieën om te komen tot vitale centra.

Onze aanpak

BRO heeft alle benodigde kennis en disciplines in huis. Daarnaast maken we gebruik van diverse innovaties en simulatietechnieken. We ondersteunen zowel gemeenten als ontwikkelende partijen om centra aantrekkelijker te maken. Hierbij betrekken we ondernemers, eigenaren en bewoners van de binnenstad actief in de planvorming.

Auteurs: Frank Simons, adviseur retail & centrumontwikkeling, Christian Severijns, senior adviseur horeca & centrumontwikkeling en Joris Vos, senior stedenbouwkundig adviseur.