Horeca postcorona: mooie uitdaging voor gemeenten

Komt het weer goed met de horeca?

Gedwongen sluiting, vroege sluiting, 1,5 meter norm, verplichte covid controle en verdampende spaartegoeden van ondernemers. De nachthoreca was zelfs lange tijd helemaal dicht. Enorme omzetdalingen en vrees voor extra faillissementen en sluitingen. En daarna het personeelstekort. Opvallend hoe begripvol, meewerkend en creatief de meeste ondernemers zich opstelden. De sector verdient respect en aandacht! Komt het überhaupt weer goed met de horeca in Nederland? Lang antwoord kort: Ja!

Wat brengt de toekomst?

Horeca is niet meer weg te denken uit het straatbeeld en heeft een belangrijke maatschappelijke functie. Er bestaat een enorme, voor iedereen herkenbare en zichtbare, behoefte aan buitenshuis eten, drinken en uitgaan. Mensen willen er weer op uit, anderen ontmoeten en iets ‘beleven’. Ter illustratie: tijdens de coronapandemie is veel gespaard; zo’n 40 miljard euro bovenop het gemiddelde bedrag van de jaren daarvoor (ABN AMRO, februari 2022). Dat is met name voor een ‘luxeproduct’ als horeca uitermate relevant en interessant.

Het bruist weer, maar...

De oorzaak is duidelijk: minder reizen, attractiebezoek, recreatief winkelen en uitgaan. Zet die 40 miljard maar eens af tegen de jaaromzet van de Nederlandse horeca in 2029: ruim 17 miljard euro. Het geld brandt in de zakken! Alom zien we volle zaken en terrassen, ook op werkdagen, met rijk gevulde borrelplankjes, speciaalbieren en hippe cocktails. We horen van ondernemers en banken dat de bonbedragen hoger zijn dan ooit. Meerdere bronnen verwachten dat de horecaomzet landelijk in 2022 / 2023 alweer op het niveau van topjaar 2019 zal zijn. Kortom: het bruist weer! Gelukkig maar, al zijn we er nog lang niet…

Horeca: creativiteit en durf

De horeca is van nature een zeer dynamische en veerkrachtige sector, die creatief inspeelt op veranderende trends en marktomstandigheden. Dat zagen we tijdens de pandemie, maar ook na 2008 (kredietcrisis, recessie). Vanaf 2013 nam de horecaomzet landelijk weer snel en zelfs aanzienlijk toe. Ook in de coronaperiode was het aanpassingsvermogen van de horecasector goed zichtbaar: thuisbezorgen / afhalen, culinaire wandelingen, nieuwe terrasconcepten en -locaties. Opvallend is dat ook tijdens en na de pandemie veel nieuwe horecazaken openden, met financiering. Kortom: het vertrouwen in de sector is breed en overtuigend. Wel bestaan vraagtekens of mensen in de toekomst nog dicht op elkaar willen zitten of staan, wat de (verdien)capaciteit van horecazaken en met name traditionele cafés kan beïnvloeden. Voor opgeheven zaken zullen zich snel nieuwe kandidaten melden. Voor echte horecatijgers is een eigen zaak immers een levenswijze….

Welke trends verwachten we postcorona?

• Verdere schaalvergroting van zaken.
• Gasten willen meer ruimte en afstand, minder schouder aan schouder.
• Langer natafelen i.p.v. naderhand nog samen een (vol) café bezoeken.
• Terrassen worden nog populairder (buitenlucht, ruimte).
• Meer behoefte aan horeca in het buitengebied, aan het water en in industrieel erfgoed.
• Jeugd gaat minder uit en spreekt af bij iemand thuis (social media, films On Demand).
• Blurring; vooral gecombineerd met detailhandel, cultuur en OV hubs.
• Nachthoreca (discotheken / clubs, feestcafés) komt verder onder druk te staan.

Deze trends zijn niet allemaal nieuw: vaak zijn het versnellingen van eerdere trends. Belangrijke oorzaken: veranderend uitgaansgedrag, vergrijzing en een groeiend recreatief bezoek aan steden en natuurgebieden. Zeker in kleinere steden is het inmiddels alweer business as usual, met zelfs groeiend bezoek en bestedingen. Zie de populaire Hanzesteden… Veel horeca in de grootste toeristensteden is afhankelijk van de terugkeer van intercontinentale bezoekers, vooralsnog een onzekere factor.

Horeca: mooie uitdaging voor gemeenten

De horeca heeft een economische, ruimtelijke en maatschappelijke betekenis. Het verbindt de maatschappij. Met name gemeenten moeten daarom actief sturen en faciliteren, vanuit een integrale benadering en samen met ondernemers, vastgoedeigenaren en bewoners. Gericht op een duidelijk en goed afgewogen horecabeleid, sterke centra en alle doelgroepen. Inspelend op de kernkwaliteiten van deelgebieden en gefaciliteerd door passend ruimtelijk beleid (bestemmingsplannen), inrichting van de openbare ruimte en andere maatregelen. Met meerwaarde voor retail, toerisme, cultuur en evenementen. Goed voor de lokale economie, maatschappelijke binding, leefbaarheid en het imago. Een prachtige uitdaging, want inwoners en bezoekers snakken er naar…

Auteurs:
Jan Carel Jansen Venneboer, senior adviseur horeca & leisure en Christian Severijns, senior adviseur horeca & centrumontwikkeling.