Hoeveel ruimte voor horeca is er nog?

De behoefte aan horeca is de afgelopen jaren onverminderd toegenomen. Ontmoeten speelt een belangrijke rol. Dat zie je ook in groeicijfers van met name fastservice. De traditionele (kleinschalige) drankverstrekker heeft het lastig, maar in combinatie met specialisaties of nieuwe foodconcepten zijn ook daar kansen.

Consumentengedrag in de horecabranche

Waar voor andere branches zoals dagelijkse detailhandel, aan de hand van een modelmatige berekening van vraag (bestedingen) en aanbod, de marktvraag tot op de meter winkelvloeroppervlak wordt berekend, ligt dit voor horeca anders. Dagelijkse detailhandel voorziet in een eerste levensbehoefte, waar consumenten rationeel handelen. Horeca kan beter worden vergeleken met luxeproducten, die meer worden aangeschaft op basis van emotie. Hoeveel iemand besteedt bij een horecazaak is dan ook meer afhankelijk van de kwaliteit van het product en de beleving die wordt gecreëerd. Aankleding, sfeer en klantvriendelijkheid zijn essentieel. 

Om een goed beeld te krijgen van de kwantitatieve en kwalitatieve marktruimte voor horeca, is het belangrijk te weten waar de (lokale) behoeften liggen. Deze behoeften zijn afhankelijk van verschillende sociaaleconomische factoren, en kunnen erg verschillen per type gebied. In onderstaande figuur is de interesse in beeld gebracht in type horecabezoek naar mate van stedelijkheid per 1.000 inwoners. Hieruit blijkt dat naarmate de stedelijkheid van een gebied toeneemt, ook de behoefte aan horeca toeneemt.

Met name de behoefte aan commerciële drankverstrekkers zoals cafés, dans- / feestgelegenheden, festivals en concerten, is in stedelijke gebieden een stuk hoger dan in niet stedelijke gebieden. Dit zal ongetwijfeld verband houden met de relatief grote groep studenten en hoger opgeleiden in deze gebieden. Deze groep is vaker alleenstaand en houdt van een ruim aanbod aan voorzieningen en reuring. Het verschil in behoefte aan restaurants naar mate van stedelijkheid, is relatief minder groot in vergelijking met drankverstrekkers. Wel is de behoefte aan restaurants meer afhankelijk van koopkracht, terwijl de behoefte aan fastservice juist meer gekoppeld is aan leeftijd.  

Horeca behoefteanalyse: kwantitatieve data verwerkt tot inzicht

BRO gebruikt hiervoor WhizeGuide. Een doelgroep segmentatietool die tot op buurtniveau (CBS) een breed palet aan inzichten over de kenmerken en oriëntatie van de aanwezige doelgroepen verschaft, o.a. op het gebied van demografie, economie, en het gebruik van voorzieningen, functies en diensten. BRO verwerkt deze dataset tot inzicht aan welk type horeca behoefte is binnen een gemeente, wijk of buurt. We onderschrijven nut en noodzaak van een cijfermatige benadering bij het bepalen van marktruimte, maar we plaatsen ook kanttekeningen. Want, het ontwikkelperspectief voor horeca laat zich slechts gedeeltelijk voorspellen en kwantificeren. Dit hangt namelijk veel meer samen met locatie- en omgevingskwaliteiten, trends, demografische ontwikkelingen, lokaal ondernemerschap, wisselwerking met andere voorzieningen, en toeristische potentie van een gebied. Daarom zijn kwalitatieve nuances altijd nodig bij kwantitatieve analyses.

Realistisch en bruikbaar horecabeleid

Het in beeld brengen van de toekomstige horecavraag is de basis voor het ontwikkelen van een horecavisie. Horecavisies zijn een essentieel ruimtelijk instrument voor gemeenten om de horecastructuur intact te houden of te verbeteren. Planologische regulering moet immers ruimtelijk onderbouwd zijn. Maar een horecavisie is meer dan een document waarin de planologische kaders worden vastgelegd. 

Maar om een aantrekkelijke horecastructuur te creëren is het belangrijk te begrijpen wat er speelt bij doelgroepen en inwoners, ondernemers en andere marktpartijen. Door samen met alle belanghebbenden te onderzoeken wat goed gaat, wat de knelpunten zijn en waar de kansen liggen, kan een breed gedragen horecavisie worden ontwikkeld waar iedereen van profiteert!

Lees ook: Realistische horecavisies: reguleren én faciliteren!