Overnachtingsmarkt na corona: wisselend herstel

De balans na twee jaar corona: harde crash maar ook herstel

Hotellerie: herstel nog niet op oude niveau

Het aantal toeristische hotelovernachtingen daalde sterk tussen 2019 en de coronajaren 2020 en 2021. Dit komt vooral door het wegvallen van internationaal (zakelijk) toerisme in Amsterdam en andere grote steden. In de rest van Nederland was de dip in overnachtingen echter veel minder fors. De kwartaalontwikkeling van het aantal hotelovernachtingen (exclusief Amsterdam) toont namelijk een veel positiever beeld (figuur 1). Inkomend (buitenlands) toerisme zakte in, maar het binnenlands toerisme compenseerde dit grotendeels. Beide corona zomers waren voor de hotellerie redelijk, maar nog wel onder niveau van voor corona. Vooral beide corona winters waren voor de Nederlandse hotellerie ronduit slecht, door de lockdowns en beperkende maatregelen. Gelukkig zien we dat de bezettingsgraad geleidelijk herstelt.

Figuur 1: Toeristische overnachtingen in hotels (excl. Amsterdam; CBS 2022)

Vakantieparken en campings: volledig op oude niveau

Op vakantieparken en campings bleef de bezetting op niveau, in alle seizoenen. Het binnenlands toerisme compenseerde het wegblijven van buitenlands toerisme volledig (figuur 2). De corona zomers waren goed met recordmaanden in augustus. Nederlanders gingen vaker in eigen land op vakantie en verbleven langer. Ook de dip in de corona winters viel mee in vergelijking met de hotellerie. De winter van 2021 lag zelfs op het oude niveau.

Figuur 2: Toeristische overnachtingen op vakantieparken, campings en groepsaccommodaties (CBS 2022)

Grote ongelijkheid in herstel overnachtingsmarkt

De overnachtingsmarkt klimt over de hele linie uit het dal. Als nieuwe coronamaatregelen, en een economische recessie,  uitblijven komende winter, kan de sector verder herstellen. Hierbij plaatsen we wel kanttekeningen. Zo verschilt het herstel sterk per regio (stad en ommeland) en type accommodatie (hotellerie, vakantieparken, campings). Verder zegt het aantal overnachtingen niet alles over het rendement. Veel ondernemers hebben flinke schulden opgebouwd. Daarnaast is er een personeelstekort en zorgt de hoge inflatie voor hogere arbeidskosten en inkoopkosten van o.a. voedsel en energie.

Verwachtingen voor de sector: wisselend beeld

De vele, soms tegenstrijdige trends en ontwikkelingen bepalen samen het perspectief. Aan de ene kant mogen we weer op vakantie en nemen het er van. Aan de andere kant blijft er op macro-economisch en mondiale schaal onzekerheid door o.a. de oorlog in Oekraïne, inflatie, een mogelijke economische recessie en corona. Dit beïnvloedt onze vakantieplannen:

•    In 2022 gaan Europeanen naar verwachting meer op vakantie dan vorig jaar. Nederlanders gaan vaker met het vliegtuig, waardoor het binnenlands toerisme mogelijk afneemt. Wellicht compenseert de rentree van Duitsers en Belgen dit wel. Zij kiezen vaker voor een autovakantie en zijn van oudsher veruit de belangrijkste toeristen voor Nederland.

•    Op de langere termijn zien we dat jongere generaties meer oog hebben voor klimaat, duurzaamheid en leefomgeving. Mede door corona herontdekten we Nederland en mogelijk kiezen we vaker voor vakanties in eigen land. Bovendien kennen verre reizen in deze tijd meer onzekerheid (corona, veiligheid) en worden ze duurder (vliegen, autohuur, accommodaties) .

•    Het internationale vliegverkeer en de internationale congres- en vergadermarkt keert mogelijk niet geheel terug naar het niveau van voor corona (hybride bijeenkomsten). Dit heeft vooral impact op de grote steden, hotels en toeristische voorzieningen.

Aandacht voor ondernemers

Het is aan gemeenten de sector te ondersteunen in deze lastige tijd. Ondernemers weten als geen ander hoe zij hun bedrijf moeten runnen, maar hebben minder tijd en kennis van bijvoorbeeld vergunningaanvragen en subsidies. Daarnaast is bij sommige gemeenten te weinig actuele kennis van de opgaven van de sector en de ondernemers. Actueel toeristisch beleid ondersteunt ondernemers en beleidsmakers om de kansen van toerisme te benutten. BRO adviseert tal van gemeenten hierbij en heeft zowel experts die uit de hospitality sector komen, als experts in ruimtelijke ordening. Die wisselwerking zorgt voor een goede afstemming met ondernemers en een goede borging van ambities in beleid. Wilt u hierover meer weten? Neem gerust contact op.

Auteurs: Daan Goos, adviseur retail & gebiedsontwikkeling, Christian Severijns, senior adviseur horeca & centrumontwikkeling en Jan Carel Jansen Venneboer, senior adviseur horeca & leisure.