Gebiedsontwikkeling: commerciële én maatschappelijke voorzieningen

Wat is een referentie normenkader?

Een referentie normenkader bevat kengetallen en kenmerken, per type voorziening. Bijvoorbeeld aantal vestigingen per 1.000 inwoners, bruto vloeroppervlak in m², werkgelegenheid en locatie-eisen voor bereikbaarheid en parkeren. Voor commerciële voorzieningen zoals detailhandel, horeca, diensten en leisure zijn deze kengetallen redelijk goed en uniform beschikbaar. Voor maatschappelijke voorzieningen zoals zorg, onderwijs, cultuur, religie en overheidsdiensten zijn deze kengetallen lastiger raadpleegbaar. De verschillen tussen de sectoren zijn hier ook groot.

Toepassingen voor commerciële voorzieningen

De kengetallen zijn in de commerciële sector goed beschikbaar en toepasbaar. Bijvoorbeeld: hoeveel supermarkten heb je nodig in een gebied met 10.000 nieuwe inwoners? Hoe groot moet de supermarkt of supermarkten zijn, ook in het licht van trends en ontwikkelingen? En welke totale ruimteclaim moet je reserveren als je rekening houdt met parkeren, bereikbaarheid en de behoefte aan overige winkels en voorzieningen nabij de supermarkt?

“Programmering van voorzieningen wordt nog te vaak vergeten in gebiedsontwikkeling.”

Maatschappelijke voorzieningen: een ander verhaal

Sommige voorzieningen zitten liever geconcentreerd onder één dak, andere liever verspreid. De ene voorziening is afhankelijk van draagvlak, de andere niet. Sommige voorzieningen zijn sterk georiënteerd op de buurt, andere hebben een meer overkoepelende functie. Dit maakt het programmeren van maatschappelijke voorzieningen ingewikkeld, maar niet minder belangrijk. 
Integendeel, het investeren in maatschappelijke voorzieningen wordt alleen maar belangrijker in gebieden waar het commerciële  voorzieningenaanbod onder druk staat en langzaam verdwijnt. Denk aan de kleine kernen of buurten met inwoners uit de lagere sociale klassen.

Databases met referentienormen en -kenmerken

BRO werkt al langer aan beleid en referentienormen voor commerciële voorzieningen. We adviseren zowel gemeenten als ontwikkelaars over een haalbaar en wenselijk programma in bestaande en nieuwe woongebieden. Met name de laatste jaren merken we dat de vraag naar inzicht in de behoefte aan maatschappelijke voorzieningen toeneemt. Inmiddels hebben we een database opgebouwd met referentienormen en -kenmerken voor maatschappelijke voorzieningen. Deze database onderhouden we organisch en breiden we continu uit, samen met onze partners binnen Movares Group. We zetten het in als programma-advies voor beleid en gebiedsontwikkelingen.

Tips voor gemeenten en ontwikkelaars

1. Werk een referentie normenkader uit op gemeenteniveau voor zowel commerciële als maatschappelijke voorzieningen.
2. Voeg voorzieningen toe bij het plannen van nieuwe woongebieden en transformaties.
3. Werk op gebiedsniveau het programma voorzieningen uit en betrek daarbij ook de omgeving. Wat zit er al? Wat nog niet? Wat is een must? En wat een nice to have?