Omgevingswet: wegbestemmen en planschade

Voorzienbaarheid

Voorzienbaarheid speelt een rol in twee situaties:

1. De koper van een onroerende zaak had kunnen weten dat er een nadelige planologische wijziging zou kunnen komen (actieve risicoaanvaarding). 
2. De eigenaar van een roerende zaak weet dat een nadelige planologische wijziging zou kunnen komen en maakt geen gebruik van de bestaande rechten (passieve risicoaanvaarding).

Bij het wegbestemmen van bestaande, niet in gebruik zijnde rechten is meestal passieve risicoaanvaarding aan de orde. Hiervoor is nu geen wettelijke regeling, alleen jurisprudentie. Met de Omgevingswet verandert planschade in nadeelcompensatie en wordt passieve risicoaanvaarding wèl wettelijk geregeld.

Eisen

Hiervoor gelden de volgende eisen:

• De activiteit die vervalt, was 3 jaar mogelijk.
• Minimaal een jaar ervoor heeft het bevoegd gezag bekendgemaakt dat de activiteit niet meer mogelijk zou worden.
• Tussen deze bekendmaking en het wijzigingsbesluit (omgevingsplan) heeft de eigenaar geen voorbereidingen getroffen om de activiteit toch te doen.

Gemeenten, let op!

Gemeenten moeten er dus goed op letten minimaal een jaar van te voren aan te kondigen dat de activiteit niet meer mogelijk zal worden. Voor de onderbouwing en verantwoording van het niet meer mogelijk maken van bepaalde functies, blijft het beleid van belang. Onder de Omgevingswet zal dit beleid waarschijnlijk vooral landen in een programma (vergelijkbaar met de huidige visies), zoals het centrumprogramma en het detailhandelsprogramma.

Natuurlijk blijft het mogelijk te besluiten functies niet meer toe te laten op bepaalde locaties zonder rekening te houden met de voorgaande eisen. Dan loopt men wel een risico op een aanvraag op nadeelcompensatie.