Afwegingen optimale locatie voorzieningen

Juiste schaalniveau voor voorzieningen

Bij het bepalen van de voorzieningenstructuur staat het juiste schaalniveau voor de voorziening centraal. Het schaalniveau is de omvang van een gebied waarbinnen de voorziening moet komen. Om het schaalniveau te bepalen, zijn bereikbaarheid en draagvlak de belangrijkste afwegingskaders.

Afwegingskader: bereikbaarheid

Bij bereikbaarheid gaat het om de vraag: wat is een acceptabele reisafstand tot een voorziening? De mobiliteitskeuze beïnvloedt het antwoord op deze vraag. Een voorziening die voornamelijk te voet of met de fiets wordt bezocht zoals een basisschool, heeft een andere acceptabele reisafstand dan een voorziening die met de auto wordt bezocht zoals een museum. Immers, in de auto worden meer kilometers afgelegd in hetzelfde tijdsbestek. Ook de frequentie waarmee een voorziening wordt bezocht, bepaalt welke reisafstand acceptabel is. Doorgaans mag de reisafstand voor een voorziening die slechts een enkele keer per maand wordt bezocht groter zijn, dan voor een voorziening die meerdere keren per week of zelfs dagelijks wordt bezocht.

“Van mixed use gebieden, naar mixed use gebouwen, naar blended use ruimten in panden.”

Voor elke voorziening kan worden bepaald met welke vervoersmodaliteit mensen voornamelijk een voorziening bezoeken, en wat een acceptabele reistijd is. Bepaalde voorzieningen zoals een huisarts, zijn in elke wijk wenselijk om de bereikbaarheid te garanderen. Andere voorzieningen zoals een zwembad zijn wijkoverstijgend. Daarvan maken inwoners gebruik uit de hele gemeente.

Afwegingskader: draagvlak

Binnen de gewenste bereikbaarheid moeten ook voldoende mensen wonen die gebruikmaken van een voorziening. Want bij te weinig gebruikers is een voorziening niet toekomstbestendig. Een commerciële voorziening leidt verlies en sluit de deuren, een maatschappelijke voorziening heeft extra subsidie nodig om open te blijven.
Bij het bepalen van de voorzieningenstructuur moet dus de balans worden gevonden tussen enerzijds de gewenste bereikbaarheid, en anderzijds draagvlak, zodat een voorziening toekomstbestendig is. Deze balans vertaalt BRO in kengetallen. Om de gewenste situatie te kunnen beoordelen.

Goede locatiekeuze biedt voordelen zoals gedeeld gebruik

Nadat het gewenste schaalniveau is bepaald moet worden nagedacht over de locatie waar de verschillende voorzieningen en activiteiten komen. Een goede locatiekeuze kan namelijk voordelen hebben. Zoals bijvoorbeeld wachtruimten die worden gedeeld door verschillende voorzieningen. Of economische voordelen als bezoekers na de ene voorziening spontaan ook een andere voorziening bezoeken. Het samenbrengen van verschillende voorzieningen geniet daarom de voorkeur.

Voorzieningen: naast elkaar of onder één dak

Voorzieningen kunnen naast elkaar worden geplaatst. Bijvoorbeeld een straat in een stad waar diensten, winkels en een bibliotheek naast elkaar liggen. Het maken van mixed use gebieden is al enige tijd een trend als reactie op de principes van functiescheiding uit de tijd van architect Le Corbusier. Samenbrengen kan ook binnen één pand (mixed use gebouwen): wat momenteel met de hoge druk op de ruimte zeer gewenst is. Bijvoorbeeld een zorgcentrum met verschillende zorgactiviteiten, een bibliotheek met onderdak voor een (lees)café of een sportschool met een fysiotherapiepraktijk. 

De verschillende activiteiten en benodigdheden voor een voorziening kunnen hierdoor worden gedeeld. Dat is de stap naar blended use: één gebouw met verschillend gebruik van dezelfde ruimte op verschillende momenten. De exploitatievoordelen nemen toe, wat de haalbaarheid van activiteiten in een gebied vergroot. Denk daarom goed na op welk schaalniveau een voorziening moet komen, en hoe verschillende activiteiten op een efficiënte manier kunnen worden samengebracht.