
Wat zijn buurtschappen?
Er bestaan geen regels om te bepalen wanneer een gemeenschap een dorp, buurtschap of gehucht is. Je kunt wel onderscheid maken door te kijken naar de ligging, het aantal en type woningen en de aanwezige voorzieningen. Buurtschappen liggen altijd in het buitengebied, zijn aanzienlijk kleiner dan dorpen en nét iets kleiner dan gehuchten. Een buurtschap heeft ook zelden voorzieningen. Het is eigenlijk een verzameling van woningen en boerderijen, zonder een duidelijke kern. Twee voorbeelden van buurtschappen zijn Bovenstehuis in Boekel en Brinkheurne in Winterswijk.
Buurtschappen onder druk
De druk op de woningmarkt vertaalt zich ook naar de buurtschappen. Het is een terugkerend thema op agenda’s van veel gemeenten en initiatiefnemers. Die komen er dan achter dat bouwen in buurtschappen lastig is. Waarom? Bouwen in stedelijk gebied biedt voordelen door compact bouwen, nabijheid van voorzieningen en goede bereikbaarheid. Buurtschappen hebben deze voordelen niet. Maar: de woonopgave is niet volledig in het stedelijke te realiseren, dus móeten we wel kijken naar het buitengebied. Dan dient de vraag zich aan: is uitbreiding van de buurtschappen gewenst?
“Bouwen in buurtschappen biedt talloze kansen, maar blijft het buurtschap dan nog wel buurtschap?”
Interessante kansen
Uitbreiden bij buurtschappen biedt een aantal interessante kansen. Kansen voor woningbouw in combinatie met natuurbeheer, voor tijdelijke (woon-)oplossingen en voor circulair bouwen. Er zijn ook heel specifieke voordelen voor de buurtschappen zelf, zoals het versterken van het sociaal perspectief. De bevolking in buurtschappen is doorgaans wat ouder. Uitbreiding met nieuwe woningen (voor een jonger publiek) kan de leefbaarheid, levendigheid en toekomstbestendigheid ten goede komen. Tevens zijn buurtschappen goede locaties om invulling te geven aan de Ruimte voor Ruimte-regeling (waarbij agrarische bebouwing wordt gesloopt in ruil voor woningen). En: met uitbreiding van een buurtschap bouw je niet versnipperd in het buitengebied.
Karakter van het buurtschap
Kleinschaligheid is hét kenmerk van buurtschappen. Inwoners van buurtschappen zijn juist dáár trots op en tevreden mee. Bij uitbreiding rijst al snel de vraag: blijft het buurtschap nog wel een buurtschap? En blijven inwoners daarna net zo tevreden? Er komt namelijk een punt dat buurtschappen door woningbouw zo groot worden, dat er (op kleine schaal) voorzieningen moeten komen. Wil je zo’n omvang in het buitengebied wel? Of gaat dat te veel ten koste van het karakter van het gebied? En wat doet die uitbreiding met de oorspronkelijke sociale cohesie van het buurtschap?
Visie op buurtschappen
Het is verstandig om een duidelijke lijn te trekken bij ontwikkelingen nabij buurtschappen. Om dat mogelijk te maken, is een visie op de buurtschappen nodig. Daarmee weten inwoners, initiatiefnemers en ontwikkelaars waar zij aan toe zijn. Want bouwen in het buitengebied moet altijd een goed afgewogen keuze zijn. Eenmaal gebouwd, is gebouwd. Dat draai je niet zomaar terug. Bedenk wel dat bouwen in buurtschappen een bijdrage kan leveren aan de woningbouw en tal van andere kansen biedt. Bij BRO kunnen we uitzoeken welke kansen er liggen.

Meer weten over dit onderwerp?
Neem dan contact op met: